Çemberlitaş Hamamı

İstanbul’un tarihi hamamları arasında gösterilen Çemberlitaş Hamamı, meşhur Divan Yolu üzerinde bulunur. Bu yol bilindiği üzere İmparatorlar Yolu olarak da anılır. Araç trafiğine kapalı olan Divan Yolu, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerinde kullanılır. Osmanlı’da devlet protokolü açısından bu yola büyük önem verilir. Çemberlitaş Hamamı’nın bu kadar kıymetli bir caddenin üzerinde konumlaması, burayı daha da değerli kılar. Hamam binası I. Konstantin zamanında oluşturulan anıta da yakındır. Hamamın hemen karşı bölümünde Köprülü Mehmed Paşa Camii dışında bazı yapı toplulukları bulunur. Bu yapılar arasında türbe, medrese, hazire ve kütüphane öncelikli olarak sıralanabilir. Bu nedenle bir külliye yapısına sahip olduğu söylenebilir.

Çemberlitaş Hamamı, Nurbanu Sultan’ın çabaları sonucunda inşa edilir. O dönem Üsküdar ilçesinde konumlanan bir külliyeye ekonomik bir gelir elde etmesi amaçlanır. Nurbanu Sultan bilindiği üzere III. Murad’ın annesidir. Özgün kitabesinde yazan bilgilere göre Çemberlitaş Hamamı 1584 senesinde yaptırılır. Hamamın ayrıca Mimar Sinan eseri olduğu görülür. Buranın en önemli özelliklerinden bir tanesi de çifte hamam statüsüne sahip olmasıdır. Bölümleri birbiri ile bitişik olarak tasarlanır.

Vezir Hanı’na doğru bakan Çemberlitaş Hamamı, yol kotundaki değişimden dolayı görece çukurda kalır. Bu nedenle de hamama merdivenlerden inmek suretiyle giriş yapılır. Erkekler bölümünün üzerinde büyük bir saçak vardır. Altı dizelik kitabesi bu kapının üstünde yer alır. Kadınlar bölümüne ise Sultan Mahmut Türbesi’nin olduğu kısımdan giriş yapılır. Tarihi Çemberlitaş Hamamı, sıcaklık bölümlerindeki özel plan ve iç süslemeleri ile hamam mimarisinde çok özgün bir yerde durur. Çevresine yapılan yeni ev ve dükkanlar ve kadınlar kısmının amacına uygun şekilde kullanılmaması, hamamın zamanla önemini kaybetmesine neden olmuştur.