Feyzullah Efendi Çeşmesi

İstanbul’un en nitelikli çeşmeleri arasında yer alan Feyzullah Efendi Çeşmesi, İskele Caddesi ve İmam Ali Sokak arasındaki meydanda konumlanır. Genel olarak kare şeklinde bir plana sahip olan tarihi çeşme, sivri kemerlidir. Maşrapa gözü ve deposuyla dikkat çeken bu iki cepheli çeşme, Fatih ilçesinin sınırları içindedir. Aynanın taşları incelendiği zaman selvi motifler ve madalyonlar hemen göze çarpar. Yalakların biri toprağın hemen altında, ikincisi ise hala sağlam durumdadır. Bugün itibari ile ne yazık ki suyu akmaz.

Çeşme aynı adı taşıyan medrese ile iç içedir. Bu anlamda bir külliye yapısı olarak karşımıza çıkar. Hem medresenin hem de çeşmenin banisi olan Seyyid Feyzullah Efendi, 1770'te burayı inşa ettirir. En aktif olduğu dönemlerde Şeyhülislamlığa kadar yükselmeyi başarır. Tarihi çeşme yakın bir zaman önce kapsamlı bir şekilde restore edilir ve hizmete açılır. Buna rağmen bu onarım işlemlerinin daha sık yapılması gerektiği yönünde yorumlar yapılır. Aynı şekilde kare planlı olarak tasarlanan medresenin en önemli ayağı, bu tarihi çeşmedir. Medrese ve çeşme haricinde aynı bölgede ufak derslikler, mescit ve kütüphane yer alır.

Çeşmenin yapımında sıralı tuğla malzemeler ve kesme taşlar sıkça tercih edilmiştir. Genel anlamda klasik bir mimarisi olan tarihi yapının kitabesi ziyaretçiler tarafından rahatça okunacak durumdadır. Burada “Su iç bu berrak ve soğuk çeşmeden!” şeklinde bir yazı dikkat çeker. Kitabe toplamda sekiz dizeden meydana gelir. Bugünün Türkçesi ile okunuşu, ziyaretçiler için gerçekleştirilir. Burada çeşmenin banisinin III. Mustafa’nın hocası olduğu ve çeşmenin ne zaman inşa edildiği gibi bilgilere de yer verilir. Aynı zamanda yine kitabede Feyzullah Efendi’nin Erzurumlu olduğu bilgisi aktarılır.