Halil Ethem Bey Yalısı

İstanbul’un Anadolu Yakasında, Çubuklu Caddesi üzerinde yer alan Halil Ethem Bey Yalısı, İstanbul Boğazı’nı oluşturan siluetlerden biri olarak anılır. Çubuklu sahilinin poyraza en açık olan noktasında konumlanan yalı, 1850’lerde Osmanlı Sultanı II. Abdülhamit dönemi sadrazamlarından olan İbrahim Ethem Paşa tarafından yaptırılır.

Hüsrev Paşa’nın himayesinde yetiştirilen İbrahim Ethem Paşa, Fransa’ya tahsil için gönderilir ve orada madencilik okur. Türkiye’nin ilk maden mühendisi olarak tarihe geçen İbrahim Ethem Paşa, I. Abdülmecit ve I. Abdülaziz dönemlerinde, devlette çeşitli görevler üstlenir. II. Abdülhamit döneminde ise sadrazamlık yapar. 1893 yılında ise hayata gözlerini yuman İbrahim Ethem Bey’in yaptırdığı bu yalı, oğlu Halil Ethem’in ismiyle anılmaktadır.

İbrahim Ethem Bey’in oğullarından Osman Hamdi Bey, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nde müzeciliği başlatan isim olarak bilinir. Arkeoloji Müzesi’ni kuran Osman Hamdi Bey, buraya müdür olarak kardeşi Halil Ethem Bey’i getirmiştir. Öte yandan İbrahim Ethem Bey’in çocuklarından biri de Türkiye’deki ilk Nümismatlardan biri olarak bilinmektedir. Bu arada belirtelim ki nümismat; sikke veya kağıt para koleksiyonculuğu ile paraları inceleyen çalışma sahasındaki kişilere denmektedir.

Yalının mimari özellikleri dikkate alındığında bağdadi ve ahşap olarak yapıldığı görülmektedir. Öte yandan taş giriş katı üzerine iki katlı oluşu da dikkat çekicidir. Ancak bu iki katlı ahşap kısım, 1990 yılında beton olarak yeniden yapılmıştır. Öte yandan aynı yıl gerçekleşen restorasyon çalışmalarında yalının hamam kısmı camla kaplanmış ve mutfak haline getirilmiştir.

Barok bir plan üzerine neoklasik üslup ile inşa edilen Halil Ethem Bey Yalısı, altı oda, iki sofa, bir salon, iki tuvalet ve banyodan oluşmaktadır. Öte yandan tüm kapılar açıldığında, yalı bir baştan bir başa kadar rahatlıkla görülebilmektedir. Son olarak belirtelim ki yapıda iki cepheli anlamına gelen Zülvecheyn Sofası bulunmaktadır. Bilhassa Dolmabahçe Sarayı’ndan aşina olunan Zülvecheyn Sofası; hareme, selamlığa, bahçeye ve denize bağlanmaktadır.