Kemalpaşa Ulucak Höyük

İzmir’in Kemalpaşa ilçesi, Bornova’nın doğu bölümünde yer alır. Kemalpaşa, ilginç köyleri kadar tarihi ve kültürel alanlarıyla da bilinir. Kemalpaşa’nın ciddi anlamda turist çeken bölgesi olan Ulucak Höyük, ilçe merkezinin 7 kilometre uzağındadır. Aynı zamanda Nif Çayı’na da yakın bir konumda bulunan höyük, son derece verimli bir ovanın üzerindedir. Ulucak Höyük’te farklı dönemlere ait tabakalar bulunur. Bunlar içinde elbette en kıymetlisi neolitik döneme ilişkin tabakalardır. Ulucak Höyük ile alakalı en ciddi araştırmalar 1960 senesinde bölgeye gelen bir İngiliz araştırmacı sayesinde başlar. Höyük ile alakalı resmi ve sistemli kazıların, 1995 senesinde başladığı bilinir. Bu çalışmalarda İzmir Arkeoloji Müzesi kadar Ege Üniversitesi’nin de etkisi olur. 2012 senesine dek devam eden sistemli kazılar höyük içindeki iskanın akeramik neolitik dönem ile başladığını gösterir. Altan Çilingiroğlu bu kazılara başkanlık eder. Geç Roma Bizans Dönemi’ne dek bu yerleşim aktif olarak devam eder. Hem höyük hem de mezarlık bölgesinde kazı çalışmaları ayrı ayrı gerçekleşir. Buradaki en eski yerleşimlerin tam 8 bin yıl öncesine ait olduğu bu kazılar neticesinde ortaya konulur. Yerleşim bölgesinin yangın sonrasında terk edilmesinden dolayı yaşamsal pek çok figür olduğu gibi durur. Özellikle pişmiş topraklar, kemikler, taşlar, gün yüzüne kolay bir şekilde çıkartılır. Ortaya çıkarılan tüm buluntular, 2004 senesinde özel bir monograf ile beraber yayınlanır. Kemalpaşa Ulucak Höyük’ün denizden yüksekliği yaklaşık olarak 220 metredir. Höyüğe gelmek adına Bornova-Turgutlu Ankara karayolu takip edilebilir. Ulucak Höyük’ün kuzey bölümünde Spil Dağı’nın yükseldiği görülür. Höyüğün arazi boyutları 120x140 metre şeklindedir. Höyükte yaklaşık olarak 10 metreyi bulan bir kültür dolgusu söz konusudur. Bunun beş metrelik kısmı ova seviyesinin üzerindedir.