Karadağ Tabya

Osmanlı Sultanı Abdülmecid tarafından yaptırılan bu yer, ‘Tabyalardan oluşan serhat şehri’ diye de bilinen Kars’ın ikinci en büyük tabyasıdır. Doğu ile batının geçiş noktası olarak görülen Kars, 18’inci yüzyıldan 19’uncu yüzyıla kadar pek çok kez Rusların saldırı girişimine maruz kalır. Dönemin Osmanlı hükümeti de Rusya’dan gelen bu saldırıları bastırmak için Kars’a askeri karargah olarak kullanılan tabyalar yaptırır. Sultan Abdülmecid tarafından yaptırılan Karadağ Tabya, Kars’ın en ileri dinleme teknolojine sahip olanıdır. Oldukça geniş bir alana yayılan tabya aynı zamanda şehrin en büyük ikinci tabyasıdır. Şehrin kuzey ve doğu yönlerini savunmak için inşa edilen yerin mevzileri topraktan yapılmadır. Karadağ Tabya’ya 1854’teki Kırım Harbi’nden hemen önce Gümrü yolunu kapatabilmek için kagir yapılar eklenir. İki kısım cephaneye sahip karargahın bir cephaneliği Kars Çayı boğazına kadar uzanır. Bu boğaza bakan kısmı günümüze ulaşamamış olan tabyanın sağ tarafta yer alan depo, cephanelik, gözcü yeri ve kışla kısmı sapasağlam ayaktadır. Tabyadaki askeri kışla binası betonarmeden ve tek katlı olarak dizayn edilmiştir. Dikdörtgen planlı olan bu binanın hemen arkasındaysa müştemilat yer alır. Müştemilata ulaşmak için halk arasında 40 tüneller olarak da bilinen labirent şeklindeki yeraltı tünelleri vardır. Karadağ Tabya’sı 1990’a kadar 14’üncü Mekanize Tugay Komutanlığı’nın denetiminde korunur. Daha sonra hazineye devredilen yer, bugün Kars’ın en görülesi ve tarihi öneme sahip yerleri arasında yer alır.