Hüsrev Paşa Camii

Osmanlı baş mimarı Mimar Sinan’ın ustalık eserleri arasında sayılan Hüsrev Paşa Camii’nin 1567’de Van Beylerbeyi Köse Hüsrev Paşa tarafından yaptırıldığı biliniyor. Türbe, han, hamam, medrese ve yoksullara yardım amaçlı hizmet veren; imaret şeklinde adlandırılan yapının da aralarında bulunduğu bir külliye içerisinde konumlanıyor. Kare şeklinde plana sahip olan caminin üzeri, bir örtü elamanı olan kubbeyle kaplı. Yapımında dönemin tercih edilen inşaat malzemelerinden kesme taş ve çatıya yakın kısımda bir geçiş elemanı olarak tromp, kubbe bölümünde ise tuğla kullanıldığı görülüyor. Kapısı, kuzey cephesindeki küçük bir çıkıntıda yer alıyor. Restore edilmiş durumdaki minaresi ile genel itibarıyla dış cephesinde, koyu ve açık olmak üzere iki renk halindeki kesme taş kullanımı dikkat çekiyor. Öte yandan son cemaat yeri adıyla tanımlanan mimari kısım, tahrip edildiği için günümüze ulaşamamış. Ayrıca caminin duvardan belli bir seviyeye kadar yükselen çinileri de mevcut değil. Bu çinilerin 1. Dünya Savaşı sırasında sökülerek Rusya’ya götürüldüğü kaydediliyor. Kıble duvarında bulunan kalker taşından yapılmış geometrik süslemeli mihrabın da tahrip edildiği belirtilebilir. Sanat tarihi açısından değerli bir eser olan Hüsrev Paşa Camii, Van’daki sanatsal değerler arasında bulunuyor. Genel bir restorasyon görerek hizmet verebilir duruma getirilen Mimar Sinan eseri, çevresindeki yerleşimin az olmasından dolayı ağırlıklı olarak yakın bölgelerden Cuma namazı için gelen cemaati ağırlıyor. Ayrıca Ramazan ayı sırasında kılınan teravih namazlarında ilgi yoğun oluyor.